Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Αντώνιος και Κλεοπάτρα: μια συγκριτική ανάγνωση των δυο Σαιξπηρικών ζευγαριών.

Ο William Shakespeare (Απρίλιος 1564 – 23 Απριλίου 1616) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς.

Θεωρείται μια από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, ενώ τα θεατρικά του παίζονται έως σήμερα, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον. Ο Σαίξπηρ κατάφερε να χειριστεί με απόλυτη δεξιοτεχνία τόσο την κωμωδία όσο και το δράμα και την τραγωδία. Τα έργα του διαπνέονται από μία βαθειά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και παραμένουν επίκαιρα.

Κανενός συγγραφέα η φήμη δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του Σαίξπηρ, που τα έργα του, γραμμένα στα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα για ένα μικρό θίασο ρεπερτορίου, σήμερα ανεβαίνουν στη σκηνή ή διαβάζονται όλο και πιο συχνά και σε περισσότερες χώρες από ποτέ άλλοτε. Η προφητεία του μεγάλου σύγχρονού του, του ποιητή και δραματουργού Μπεν Τζόνσον – ότι ο Σαίξπηρ δεν ανήκε σε μια εποχή, αλλά σε όλες τις εποχές – επαληθεύτηκε.

Ένα από τα αγαπημένα του θέματα, που βρίσκουμε πολύ συχνά στα έργα του είναι η αγάπη. Ο Σαίξπηρ έχει συλλάβει το πνεύμα της, την αποκορύφωση και την καταδίκη της, και η ομορφιά του έρωτα βρίσκεται σε κάποιους απ’ τους πιο ερωτικούς στίχους που έχουν ποτέ γραφτεί.

Ο Σαίξπηρ, όπως και όλος ο αρχαίος και μεσαιωνικός κόσμος πίστευε ότι κάθε ανθρώπινο ον ταιριάζει τέλεια με ένα άλλο ανθρώπινο ον του αντίθετου φύλου. Μπορεί να τα χωρίζει κάποτε ο χώρος και ο χρόνος, ή και να μη συναντηθούν ποτέ στη ζωή τους, αν όμως συναντηθούν, κανένα γήινο πάθος δεν μπορεί να συγκριθεί με την αγάπη που νοιώθει το ένα για το άλλο.

Μπορούμε να πούμε ότι όπου χρησιμοποιείται ο συμβολισμός της αγάπης μεταξύ εραστών, μόνο μια τέτοια ολοκληρωτική και ‘‘απόλυτη’’ αγάπη όπως αυτή μπορεί να αναπαραστήσει πλήρως την πρωταρχική σχέση μεταξύ ψυχής και Πνεύματος. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Σαίξπηρ μια τέτοια αγάπη είχε στο νου του, όταν σκιαγραφούσε χαρακτήρες όπως ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα και  ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα.

Romeo and Juliet

Το έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα είναι μια τραγωδία που έγραψε στην αρχή της καριέρας του ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, το 1595, για δυο νεαρούς κατατρεγμένους εραστές που ο θάνατός τους τελικά συμβιβάζει τις διενέξεις μεταξύ των φεουδαρχικών οικογενειών τους. Ένα παλιό θανάσιμο μίσος χώριζε από πολλά χρόνια τις εξ ίσου αριστοκρατικές οικογένειές τους. Πολύ αίμα είχε χυθεί και από τις δυο παρατάξεις – ποτάμια αίμα, που αντί να σβήσουν την έχθρα αυτή, την έκαναν να θεριεύει περισσότερο.

Από τις μοιραίες αυτές οικογένειες γεννήθηκαν δυο  άτυχοι εραστές, που στην ευαίσθητη ηλικία των 16 και 13 ετών, ερωτεύτηκαν με πάθος ενάντια στην αιώνια έχθρα των οικογενειών τους, έδωσαν τέλος στη ζωή τους στην προσπάθειά τους ν’ αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες της αγάπης αυτής. Έτσι ήταν γραφτό να δώσουν τέλος και στην πολύνεκρη διαμάχη και να σφραγίσουν την ειρήνη με τη θυσία της ζωής τους.  Το έργο τελειώνει με την ελεγεία του πρίγκιπα για τους ερωτευμένους: «Γιατί δεν υπήρξε ποτέ ιστορία πιο θλιβερή από αυτήν της Ιουλιέτας και του Ρωμαίου». Οι χαρακτήρες του έργου, δε, θεωρούνται και σήμερα αρχέτυπο των νέων εραστών

Δεν μπορεί να μιλήσει κανείς γι’ αγάπη χωρίς να φέρει στο μυαλό του αμέσως την ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, ένα αξεπέραστο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μια γιορτή του νεανικού έρωτα – αθώο και αγνό, έρωτα με την πρώτη ματιά, δυνατό και παθιασμένο.

            Love is a smoke rais’d with the fume of sighs;

            Being purg’d , a fire sparkling in lover’s eyes;

            Being vex’d, a sea raging with lover’s tears;

            What is it else? A madness most discreet,

            A choking gall and a preserving sweet.

 

“O Romeo, Romeo! Wherefore art thou Romeo?” 

 

“But soft, what light through yonder window breaks? It is the east, and Juliet is the sun”

Ο Ρωμαίος είναι ένας ευπρεπής όμορφος νέος, ευγενικός, με αριστοκρατική ανατροφή, ο οποίος δεν εμπλέκεται σε καβγάδες με τους φίλους του.  Είναι ανώριμος και επιπόλαιος συναισθηματικά, κάτι που δικαιολογεί η ηλικία του.  Αποδεικνύεται όμως τολμηρός, πηγαίνοντας στο χορό του ορκισμένου εχθρού της οικογένειάς του (του Καπουλέτου) και ταυτόχρονα γενναίος μια και μιλάει στην Ιουλιέτα, ενώ ξέρει την καταγωγή της.  Μαζί της ο λόγος του γίνεται πιο ποιητικός και παθιασμένος για να εκφράσει την αγάπη του και το θαυμασμό του γι’ αυτήν.  Η συνάντηση κάτω από το μπαλκόνι δείχνει την ερωτευμένη καρδιά του Ρωμαίου.  Μετά το γάμο είναι έτοιμος να αψηφίσει τα πάντα, ακόμα και την έχθρα των οικογενειών τους, αλλά ο παρορμητικός θυμός του τον φέρνει σε τσακωμούς και στο τέλος στην απερίσκεπτη αυτοκτονία του.

Η Ιουλιέτα είναι ένα αθώο δεκατριάχρονο κορίτσι, από την αριστοκρατική οικογένεια των Καπουλέτων, γαλουχημένο με τις συντηρητικές αρχές της εποχής, που θέλουν τη γυναίκα αιώνια υποταγμένη στους άνδρες της οικογένειας.  Σεμνή και όμορφη – κατά τα αναγεννησιακά πρότυπα – και υπάκουη στους γονείς της, οι οποίοι θέλουν να την παντρέψουν με κάποιον της δικής τους επιλογής. Η αθώα Ιουλιέτα παραδίδει τον εαυτό της στον Ρωμαίο, ο οποίος επιπόλαια της λέει δεκάδες προσχεδιασμένα λόγια που προορίζονταν για κάποια άλλη (Ροζαλίνα).   Ο έρωτάς της για τον Ρωμαίο και όλες οι δύσκολες καταστάσεις που τον ακολουθούν την μετατρέπουν τελικά σε μια ικανή γυναίκα, γεμάτη πάθος και αποφασιστικότητα. Η Ιουλιέτα είναι εκείνη που πρέπει να του διδάξει τη γλώσσα της αληθινής αγάπης, τη συναισθηματική αλλά και σταθερή.

Τα λόγια και οι κινήσεις της δηλώνουν ότι συνειδητοποιεί απόλυτα την επιλογή της, την οποία και στηρίζει μέχρι το τέλος.  Δυστυχώς οι συνθήκες συνωμοτούν εναντίον της.  Όμως ακόμη και στις χειρότερες στιγμές η πίστη, το κουράγιο και η αγάπη της λάμπουν φανερώνοντας τη δύναμη της ψυχής της.

Η εμπειρία της πρώτης αγάπης του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας απέχει πολύ από την ειδυλλιακή αγάπη. Αν και το πάθος τους είναι φλογερό, ακατανίκητο από κάθε λογική και οικογενειακή πίστη, η εύθραυστη σχέση τους διαλύεται, καταλήγοντας στο χάος, στη βία και στην καταστροφή. Καταδικασμένοι από την έχθρα των οικογενειών τους, η σύντομη σχέση του ζευγαριού φτάνει στην τραγική και αναπόφευκτη κατάληξή της με την διπλή αυτοκτονία, καθώς οι εραστές σκοτώνονται για να είναι μαζί.  “For never was a story of more woe/ than this of Juliet and her Romeo”.

Ο έρωτας του Ρωμαίου είναι ένα απερίσκεπτο συναίσθημα, με οδηγό την έχθρα και την εκδίκηση. Η Ιουλιέτα, πιο μικρή, είναι πιο πρακτική και αποφασισμένη ότι πρέπει να ενωθούν με τα δεσμά του γάμου.

            My bounty is as boundless as the sea,

            My love as deep; the more I give to thee,

The more I have,for both are infinite.

Η ομορφιά της γλώσσας του Σαίξπηρ και η κατανόηση των συναισθημάτων των νεαρών εραστών κάνουν το έργο διαχρονικό.  Πάντως, η μοίρα του έρωτα των δυο παιδιών είναι καταδικασμένη, εξαιτίας της διαμάχης των οικογενειών τους, των Μοντέγων και των Καπουλέτων.  Το ερώτημα παραμένει αν η αγνή αγάπη είναι δυνατή σε μια κοινωνία δέσμια από κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς που καταπιέζουν τα συναισθήματα.

Αντώνιος και Κλεοπάτρα (Antony & Cleopatra)

Το έργο αυτό ο Σαίξπηρ το έγραψε το 1607 ή στις αρχές του 1608. Η υπόθεση του εκτυλίσσεται στη Ρώμη και στην Αλεξάνδρεια, και ανήκει στα “Ρωμαϊκά έργα” του ποιητή. Οι δύο τραγικοί ήρωές του και εραστές δεν είναι παιδιά στην πρώτη τους νεότητα αλλά ώριμοι που ζουν ένα πάθος γεμάτο δύναμη και γενναιότητα ψυχής.

Το έργο και οι χαρακτήρες του Η τραγωδία του Σαίξπηρ Αντώνιος και Κλεοπάτρα γράφτηκε, κατά πάσα πιθανότητα, γύρω στο 1606. Πηγή έμπνευσης για τον ποιητή αποτέλεσε η αγγλική μετάφραση, από τον Thomas North, του έργου του Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι: Αντώνιος.

Η υπόθεση στηρίζεται σε ιστορικά γεγονότα της περιόδου από το 41 π.Χ. έως το 31 π.Χ., μέχρι, δηλαδή, τη Ναυμαχία στο Άκτιο, η οποία σηματοδότησε το τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Επικεντρώνεται στη σχέση της βασίλισσας της Αιγύπτου Κλεοπάτρας με τον Ρωμαίο πολιτικό και στρατηγό Μάρκο Αντώνιο. Η ιστορία διαδραματίζεται στη Ρώμη και στην Αί γυπτο. Ο Σαίξπηρ δραματοποίησε ιστορικά γεγονότα της περιόδου που εκτείνεται από την εξέγερση της Σικελίας εναντίον της πολιτικής συμμαχίας του Μάρκου Αντώνιου, του Οκταβιανού και του Καίσαρα μέχρι την αυτοκτονία της Κλεοπάτρας κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου μεταξύ του Μάρκου Αντώνιου και του Οκταβιανού.

 Σε όλο το έργο, ο Αντώνιος «αμφιταλαντεύεται» ανάμεσα στο καθήκον του απέναντι στην αυτοκρατορία του και στο πάθος του για την Κλεοπάτρα. Οι συχνές μεταβολές στη συμπεριφορά του (η τρυφερότητα μετατρέπεται σε θυμό και το αντίστροφο) καταδεικνύουν την εσωτερική πάλη που βιώνει και το δίλημμα μεταξύ έρωτα και πολιτικού καθήκοντος. Για παράδειγμα, στην πρώτη πράξη του έργου, δηλώνει: «Ο Τίβερης να καταπιεί τη Ρώμη. Κι ας γκρεμιστεί της αυτοκρατορίας η τρανή αψίδα» (Ι.i 34-35).   Η δήλωση αυτή υπογραμμίζει την προθυμία του να θυσιάσει το στρατιωτικό χρέος του και να υποκύψει σε χαρές που είναι, συχνά, συνδεδεμένες με τη δύναμη του γυναικείου ερωτισμού, όπως αυτή εκφράζεται στο πρόσωπο της Κλεοπάτρας. Ο Αντώνιος φαίνεται, λοιπόν, να έχει προσωρινά «ευνουχιστεί» από πολιτική άποψη, αφού απαρνείται την πολιτική ισχύ του για να απολαύσει τη ζωή.

Η Κλεοπάτρα συμβολίζει τον γυναικείο ερωτισμό. Χωρίς να περιγράφει την εξωτερική εμφάνισή της, ο Σαίξπηρ παρουσιάζει το πορτρέτο μιας αισθησιακής γυναίκας με απαράμιλλη ομορφιά και χάρη: Η Κλεοπάτρα είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον έντονο ερωτισμό της και τις ερωτικές σχέσεις της με τους ισχυρότερους άνδρες στον κόσμο. Είναι μία από τις λίγες γυναικείες μορφές του σαιξπηρικού σύμπαντος για την οποία η ερωτική πράξη δεν αποτελεί υποταγή αλλά τεκμήριο της φήμης της. Υπό αυτό το πρίσμα, η Κλεοπάτρα συμβολίζει τη χώρα της. Το σφρίγος και ο αισθησιασμός της αντανακλούν αντίστοιχα χαρακτηριστικά του αιγυπτιακού πολιτισμού.

Αναμφίβολα, η Κλεοπάτρα είναι ένας από τους πιο ολοκληρωμένους γυναικείους χαρακτήρες των έργων του Σαίξπηρ. Μπορεί να προκαλέσει με τη συμπεριφορά της ισχυρές αντιδράσεις, όπως θυμό. Αυτό καθίσταται εμφανές στη σκηνή στην οποία ο Αντώνιος εξοργίζεται με τον Θιδία, τον αγγελιοφόρο του Καίσαρα, όταν αυτός φιλά την Κλεοπάτρα.

Ο Ρωμαίος στρατηγός και η Αιγύπτια βασίλισσα είναι το δυναμικό ζευγάρι του αρχαίου κόσμου.  Η σχέση τους παίζει έξω στην παγκόσμια σκηνή, κυριαρχείται από πολιτικούς ελιγμούς και διεθνείς συγκρούσεις.

Καθώς ανοίγει το έργο, το ζευγάρι απολαμβάνει την πλούσια ζωή του στο παλάτι της Κλεοπάτρας, διεξάγοντας μια έντονη και παθιασμένη παράνομη σχέση.

Η Κλεοπάτρα είναι θελκτική, δραματική και συναισθηματική.

 “… age cannot wither her, nor custom stale/ her infinite variety… she makes hungry/ where she most satisfies”.

Παρουσιάζεται ζωηρή, ένα κράμα θρησκειών και φιλοσοφιών, μικροκαμωμένη, μορφωμένη (μιλούσε επτά γλώσσες), διέθετε επιχειρηματικό και μαθηματικό πνεύμα, ενώ ήταν ικανή να συλλαμβάνει τις γεωπολιτικές περιπλοκότητες της εποχής της. Πάνω από όλα όμως  ήταν διπλωμάτισσα, πολιτικός  και η πρώτη ουσιαστική βασίλισσα στην Ιστορία.  Ακόμη και τα γυναικεία θέλγητρά της είχαν ως υπόβαθρο τον πολιτικό της νου.

Η απεικόνιση του έρωτα στον Αντώνιο και Κλεοπάτρα είναι πλούσια, μεγαλειώδης και δραματική, καθώς το ζευγάρι ανταλλάσσει δηλώσεις λατρείας, σχεδόν ανταγωνιστικές σε υπερβολή.

“Cleopatra: If it be love indeed, tell me how much.

Antony: There’s beggary in the love that can be reckoned.

Cleopatra: I’ll set a bourn how far to be beloved.

Antony: Then must thou needs find out new heaven, new earth.”

Παρ’ όλα αυτά, πολιτικές υποταγές μπαίνουν ανάμεσα στους εραστές και η παθιασμένη τους σχέση διαλύεται.  Αφού πιστεύει ότι η Κλεοπάτρα τον έχει εγκαταλείψει σε μια ναυμαχία, ο Αντώνιος ορκίζεται να την σκοτώσει.  Η φοβισμένη Κλεοπάτρα στέλνει μήνυμα ότι αυτοκτόνησε, αφού ακούει ότι ο Αντώνιος μαχαιρώθηκε.  Οι εραστές ενώνονται πάλι για λίγο πριν τον πραγματικό του θάνατο, μετά τον οποίο η Κλεοπάτρα αυτοκτονεί με δάγκωμα δηλητηριώδους φιδιού.

Ο Αντώνιος θεωρήθηκε «τραγικός ήρωας», ένα πολύ ανθεκτικό κύτταρο.  Διαθέτει την τραγικότητα της επίγνωσης. Είναι μια πολυσύνθετη προσωπικότητα, παραδομένη όμως στην Κλεοπάτρα. Ο Αντώνιος ξέρει εκ των προτέρων την πορεία του.  Μόνο ένα πνευματικά ανώτερο ον φθάνει σε τέτοια επίπεδα, ενώ το μυαλό του ακόμη και τη στιγμή του τέλους συλλαμβάνει το μέγεθος των πραγμάτων. Έχει προηγηθεί όμως αυτή η καταλυτική σχέση με την Κλεοπάτρα.

Ωστόσο το μοιραίο πρόσωπο παραμένει η Κλεοπάτρα.  Μέσα από τον Σαίξπηρ   παρουσιάζεται αυτή η γυναίκα που είναι συνάμα βασίλισσα και πόρνη, αισθησιακή, διορατική, αρχοντική.  Και για τους δύο ήρωες αυτός είναι ο έρωτας της ζωής τους και είναι απόλυτος. Η αυτοκτονία της είναι ένας ύμνος ζωής,  χαράς, έρωτα. Έρχεται μετά τον θάνατο του Αντωνίου και προμηνύει τη μετά θάνατον ένωσή τους, σαν ένας δεύτερος γάμος.

«Πού λες πως είναι τώρα; Στέκει ή κάθεται;
Ή περπατάει; Ή είναι καβάλα στο άλογό του;
Άλογο τυχερό! Να’ σαι άλογο γενναίο,
τι ξέρεις ποιον σηκώνεις;
τον μισόν Άτλαντα της γης, της ανθρωπότητας
το μπράτσο και το κράνος. Τώρα θα μιλάει
ή μουρμουρίζει, «πού’ ν’ το φίδι μου
απ’ τον γερο-Νείλο;»
Τι έτσι με λέει. Μα τώρα πίνω εγώ
το πιο γλυκόπιοτο φαρμάκι.
Να με συλλογίζεται που μ’ έχουν οι τσιμπιές
του Φοίβου κάμει μαύρη
και με βαθιές ρυτίδες ο καιρός;»
(W. Shakespeare, Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Πράξη Δ’ – Σκηνή 5) 

Προτού πεθάνει ο Αντώνιος τακτοποιεί τα πράγματα που αφήνει πίσω του ενώ στην τελευταία του φράση “τώρα το πνεύμα μου διαλύεται και δεν μπορώ πια… ” αποφλοιώνεται από την Κλεοπάτρα αφήνοντας πίσω του ένα ερωτηματικό. Είναι το ανεξήγητο, το αναπάντητο που συναντάμε σε όλες τις μεγάλες σαιξπηρικές τραγωδίες.

Το κλειδί του έργου αυτού, που για πολλούς ήταν το κορυφαίο έργο του Σαίξπηρ, ήταν ο χαρακτήρας της Κλεοπάτρας, ενός απ’ τα πιο εκλεπτυσμένα δημιουργήματά του. Κάποιοι Ρωμαίοι στο έργο την περιφρονητικά την αποκαλούν «γύφτισσα» ή «πόρνη». Όμως ο Σαίξπηρ έτρεφε μια ιδιαίτερη συμπάθεια γι’ αυτό τον πολύχρωμο χαρακτήρα.  Στο έργο βρίσκεται παντού, παίρνει μέρος σε κάθε γεγονός ή αναφέρεται σχεδόν σε κάθε σκηνή. Ευέξαπτη, ματαιόδοξη, ιδιότροπη, άδικη, ζηλιάρα, εκμεταλλεύτρια, ένας συναρπαστικός συνδυασμός φυσικών δυνάμεων και ραδιουργίας, η Κλεοπάτρα αψηφά τη δύναμη του τετριμμένου Ρωμαϊκού κόσμου. Αν ο θάνατος του Αντώνιου είναι οικτρός, ο δικός της είναι ευγενής και θριαμβευτικός. «Έχω αθάνατες επιθυμίες μέσα μου», λέει. Αυτή μεταμορφώνει το την πλοκή του έργου από την τέταρτη πράξη και μετά.

Ο Σαίξπηρ δικαιώνει τον έρωτά τους αυτό δείχνοντας την αφοσίωση των ερωτευμένων, που φτάνει ως το θάνατο: το τέλος της τραγωδίας του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας είναι ο θρίαμβος δύο ανθρώπων που παθιάζονται τόσο, ώστε συγχωρούν βασικότατα λάθη ο ένας του άλλου. Το έργο δεν είναι μόνο μια ερωτική τραγωδία.  Φαίνεται επίσης καθαρά το πολιτικό μήνυμα: η ευθύνη εκείνων που κυβερνούν και η αφροσύνη τους όταν καταλαμβάνονται από προσωπικές αδυναμίες.  Και μιλάμε για όλον τον πολιτισμένο κόσμο της εποχής. Μέσα στον αχανή κόσμο ο ποιητής τοποθετεί το μεταφυσικό στοιχείο που ξεκινάει από τον έρωτα και παίρνει οικουμενικές διαστάσεις.

Το έργο είναι γεμάτο συγκρούσεις και αντιθέσεις, κυρίως αντιθέσεις όχι ανάμεσα σε άτομα αλλά μέσα σ’ ένα μεγαλύτερο πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό: Η Δύση ενάντια στη Ανατολή, δηλαδή ανάμεσα στη Ρώμη (που συμβολίζεται από τον Οκτάβιο Καίσαρα) και την Αίγυπτο (που ενσαρκώνεται από την Κλεοπάτρα), με τον Αντώνιο να βρίσκεται στη μέση.

Similarities and differences

Δεν μπορούμε όμως να μην διαπιστώσουμε και κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στα δυο ζευγάρια.

 Αρχικά, είναι δυο τραγωδίες, με κέντρο δυο ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να είναι μαζί, μα τελικά βρίσκουν τον τρόπο ενάντια στις αντιξοότητες.

Ο Αντώνιος είναι τρίαρχος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και η Κλεοπάτρα η βασίλισσα της Αιγύπτου. Ο καθένας έχει τις δικές του ευθύνες  ως αρχηγοί και είναι αναμενόμενο να χειριστούν σημαντικές υποθέσεις. Ο Αντώνιος είναι επίσης, παντρεμένος με μια άλλη.

Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα κατάγονται από δυο οικογένειες με έχθρα μεταξύ τους. Δεν πρέπει να έχουν καμιά σχέση ο ένας με τον άλλο.

Επίσης, και τα δυο ζευγάρια αντιμετωπίζουν τις ίδιες τελικές αντιξοότητες: Η αντρική φιγούρα βιώνει ένα περιστατικό που προκαλεί την επανεξέταση της αγάπης του ενός προς τον άλλο.

Ο Αντώνιος μάχεται εναντίον του Καίσαρα, ξέροντας πως η πιθανή κατάληξη είναι ο θάνατος. ((IV.ii.)

“thou art/ The armourer of my heart:”

Ο Ρωμαίος μονομαχεί με τον Τυβάλτο και τον σκοτώνει, προκαλώντας την απομάκρυνσή του. (III.ii.)

“Tylbalt is dead, and Romeo-banished,/ Hath slain ten thousand Tybalts. Tybalt’s death/ Was woe enough, if it had ended there:”

Οι γυναικείες φιγούρες προσποιούνται τον θάνατό τους.

Η Κλεοπάτρα κλειδώνεται σ’ ένα μνημείο και στέλνει κάποιον να ενημερώσει τον Αντώνιο ότι αυτοκτόνησε. (IV.xiv.)

Η Ιουλιέτα πίνει ένα φιαλίδιο για να δείξει νεκροφάνεια ώστε να αποφύγει το γάμο της με τον Πάρη και γιατί δεν μπορεί να είναι με τον Ρωμαίο. (IV.iii.)

Η αντρική φιγούρα, με το που μαθαίνει το θάνατο της αγαπημένης του, επιλέγει επίσης τον θάνατο.

Ο Αντώνιος ζητάει από τον στενό του φίλο, Έρως, να τον σκοτώσει και τελικά πέφτει πάνω στο δικό του σπαθί. (IV.xiv.)

“…Draw thy sword, and give me/ Sufficing strokes for death.” 

Ο Ρωμαίος επιλέγει να πιει το δηλητήριο για να περάσει στην αιωνιότητα με την Ιουλιέτα. (V.iii.)

“O true apothecary!/ Thy drugs are quick. Thus with a kiss I die.”

Η γυναικεία φιγούρα αυτοκτονεί.

Η Κλεοπάτρα προσπαθεί να μαχαιρωθεί με μια λεπίδα, μα την σταματάνε. Στη συνέχεια βρίσκει μια αιγυπτιακή κόμπρα και την αφήνει να την τσιμπήσει. (V.ii.)

“With thy sharp teeth this knot intrinsicate/ Of life at once unite: poor venomous fool/ Be angry, and dispatch.”

Η Ιουλιέτα μαχαιρώνεται μ’ ένα μαχαίρι. (V.iii.)

            “O Happy dagger,/ This is thy sheath,”

Σ’ όλα τα έργα του Σαίξπηρ που συνθέτονται από δυο ονόματα (Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Αντώνιος και Κλεοπάτρα), η κατάσταση των δυο δεν είναι ίση, όπως αποκαλύπτει η πλοκή: η γυναικεία φιγούρα είναι συνήθως πιο ισχυρή απ’ την ανδρική. Και στα δυο ζευγάρια, όμως, υπάρχει μοιραία έλξη.

Οι διαφορές όμως ανάμεσα στα δυο ζευγάρια είναι τεράστιες:

Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα είναι ένας ποιητικός μύθος. Ένα ζευγάρι τρυφερό, άγουρο, δυο έφηβοι εραστές. Μέσα σ’ ένα βράδυ ερωτεύονται με πάθος κι ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης κι αφοσίωσης.

Ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα είναι αληθινοί άνθρωποι, με κάθε έννοια των λέξεων. Είναι ένα ζευγάρι μέσης ηλικίας. Δύο άνθρωποι ώριμοι που ζουν ένα πάθος γεμάτο δύναμη και γενναιότητα ψυχής. Απ’ την άλλη, τα λόγια τους απεικονίζουν την ηρωική, γεμάτη σύγχιση και τυραννία πάλη των δυο εραστών ενάντια στις πολιτικές δυνάμεις που τους περικύκλωναν.

Συνοψίζοντας, ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα είναι δυο αθώα παιδιά που καταστρέφονται από έναν κόσμο που ποτέ δεν έφτιαξαν. Ο Αντώνιος κι η Κλεοπάτρα δεν είναι καθόλου αθώοι. Και, ναι, αυτοί έφτιαξαν τον κόσμο που τελικά τους κατέστρεψε.